Serce: Fu’aad, Sadr i Qalb

W Koranie, Bóg, aby opisać serce, używa różnych słów : Fu’aad, sadr i qalb.

Fu’aad pochodzi ze słowa „spalanie” lub” płomień” i jest używane, kiedy serce jest rozpalone emocjami. Pięknym przykładem jest, kiedy Bóg opisuje stan serca matki Mojżesza (alayhi salam):

„Nazajutrz serce [Waasbaha fuadu ] matki Mojżesza było puste[bardzo zmartwione];
i była gotowa ujawnić to,
jeślibyśmy nie wzmocnili jej serca,
tak aby była wśród wierzących. [Koran, 28:10]

Jej serce było pełne emocji, kiedy dawała swoje nowonarodzone dziecko do rzeki.

Sadr oznacza „klatkę piersiową”. Kiedy Bóg Wychwalony odnosi się do sekretów lub motywów, używa słowa sadr, tak jak w surze Naas:

„który podszeptuje pokusę w serca ludzi” [Koran, 114:5]

Słowo Qalb po arabsku oznacza szybką i częstą zmianę, jest to ogólne określenie serca. Kiedy Bóg odnosi się do wiary i choroby serca, używa słowa qalb. 

Kiedy mówimy słowo “Myśl!”, większość z nas wskazuje na nasze głowy. Ilu z nas pokazuje na serce, kiedy mówimy o myśleniu? 

Wysłannik Boga Jedynego (salla Allahu alejhi wa sallam) powiedział: „Taqła (świadomość o Bogu) jest tutaj” i wskazał na swoją klatkę piersiową. [Muslim, at-Tirmidhi, Ahmad]

Jedną z funkcji serca jest ta’aqqul (rozumienie). Bóg Wszechmogący podarował nam serce do rozumienia, zastanawiania się i wnioskowania. Jak mówi Bóg  w Koranie: 

„Czyż oni nie chodzili po ziemi
i czy nie mieli serc,
żeby dzięki nim rozumieć,
albo uszu, żeby dzięki nim słyszeć?
To nie ich oczy są ślepe,
lecz ślepe są serca
w ich piersiach.” [Koran, 22:46]

 „Naprawdę w ciele znajduje się kawałek ciała, które, jeśli jest zdrowe, całe ciało jest zdrowe, a  jeśli jest chore, całe ciało jest chore. Naprawdę to jest serce.” [Buhari, Muslim]

Prorok Muhamamd (pokój i błogosławiństwo z nim) powiedział:

„Qalb” wzięło swoje imię od ciągłych swoich zmian (taqallub).”

 

Prorok (pokój i błogosławiństwo z nim) opisał: „Serce podobne jest do liścia na drzewie, które obracane jest cały czas przez wiatr.” [przekazał Ahmad]

Prorok (pokój i błogosławiństwo z nim) opisał: „Serce syna Adama zmienia się szybciej niż garnek gotującej się wody.” [przekazany przez Ibn Abee ‘Aasim in Kitaab al-Sunnah, no. 226, również przez Ahmad]

Islam (zarówno Quran i Sunna) stosuje termin Qalb w odniesieniu do procesów ludzkiego umysłu lub psychicznych, które składają się z myślenia, rozumowania, świadomości, zamiaru, myślenia, podejmowania decyzji i perspektyw oraz które definiują człowieka jako osobę i określają jego osobowość. Szybkie zmiany serca opisane w hadisach powyżej, są to zmiany myśli, perspektyw i mentalności, które zmieniają się szybko pod wpływem działania „silnych wiatrów” wiejących w społeczeństwie lub intensywnego „ciepła” generowanego przez presję społeczeństwa. Fakt, że Qalb odnosi się do procesów umysłowych i psychicznych wyraźnie sugeruje poniższy  wers:

„Stworzyliśmy dla Gehenny wielu
spośród dżinów i ludzi:
oni mają serca (Quluub, l.mn.), którymi nie pojmują;
oni mają oczy, którymi nie widzą;
Oni mają uszy, którymi nie słyszą!
Oni są podobni do bydła,
a nawet jeszcze bardziej zabłąkani!
Tacy są całkowicie beztroscy!” [Koran, 7:179]

“Czyż oni nie zastanowią się nad Koranem?
Czyż na ich serca (Quluub) nałożono zasuwy?” [Koran, 47:24]

Abu Huraira przekazał: Wysłannik Allaha, pokój i błogosławieństwo Allaha z nim, powiedział:

"Zaprawdę, kiedy wierzący popełnia grzech pojawia się czarna plama na jego sercu. Jeśli się nawróci, porzuci grzech i poszuka przebaczenia, to jego serce będzie polerowane. Jeśli zwiększa się w grzechu, to czerń na jego sercu jest zwiększona.” [Sahih, Sunan ibn Majah 4244]

Hadis powyższy opisuje proces, że każdy grzech pozostawia ślad na naszej osobowości i jeśli nadal będziemy grzeszyć, grzech stanie się częścią naszej osobowości. Im częściej czynimy grzech, tym bardziej jesteśmy skłonni go powtórzyć, tym bardziej uzasadniony staje się on  w naszych umysłach, tym bardziej "normalnie" brzmi dla nas i tym trudniej się go pozbyć. Jego wpływ jest neutralizowany tylko wtedy, gdy żałujemy popełniając dany grzech, prosimy o przebaczenie Boga i postanawiamy poprawę. Prorok (pokój i błogosławieństwo z nim) wyjaśnia ten proces, mówiąc, że każdy grzech pozostawia czarną kropkę na naszym sercu i stopniowo całe serce staje się czarne. To oznacza, że każde nieposłuszeństwo Bogu Wywyższonemu plami naszą osobowość, aż cała nasza osobowość staje się tak uszkodzona, że zło, staje się normą w oczach grzesznika. W Quranie  jest to określone jako "zardzewiałe serca (Quloob)." 

„Ależ nie!
Przeciwnie, rdza uczynków
pokryła ich serca.”[Koran, 83:14]

Jeśli ludzie nadal pozostają niewierzącymi lub arogancko nie wypełniają nakazów Boga,opisany proces w hadisie, ostatecznie zamyka Quloob (serca) ludzi. Ich umysły stają się biegłe w uzasadnianiu ich zbłądzenia , aż zaprzeczają oni nawet nagiej rzeczywistosci. Na tym etapie, takie serce jest całkowicie zablokowane od postrzegania prawdy lub doceniania odpowiedniego zachowania. Opisane jest to jako zamknięte serca  oraz stwardnienie serc.

„Potem znów wasze serca
stały się zatwardziałe;
stały się jak kamień
albo jeszcze twardsze.
Bo, zaprawdę, wśród kamieni są takie,
z których wytryskają strumyki;
i wśród nich, zaprawdę, są takie,
które pękają i wypływa z nich woda;
i wśród nich, zaprawdę, są takie,
które staczają się z obawy przed Bogiem.
A Bóg nie lekceważy tego, co czynicie!” [Koran, 2:74]

Bóg podarował ludziom swobodę wyboru dobrego lub złego zachowania na każdym etapie drogi życia. Stworzył też ludzką naturę tak, że jakąkolwiek ścieżkę ktoś wybiera do naśladowania, ta droga staje się dla niego łatwa. Umiejętności danej osoby rosną i wzmacniają się niezależnie w jakim kierunku podąża. Jeżeli dana osoba wybiera robienie dobrych rzeczy i podejmowanie właściwych wyborów, jego osobowość rozwija się w tym kierunku i dobre zachowanie staje się łatwiejsze dla niego. Z drugiej strony, jeśli ktoś wybiera czynienie zła, zostaje głębiej zakorzenione to zło w jego  postawie. Jakąkolwiek ścieżką osoba zdecyduje się podążać, droga ta staje się jego naturalnym sposobem. W ten sposób tworzymy nawyki i warunkujemy pewne wzorce zachowań. 

Jeśli człowiek zamyka swoje serce z powodu swoich uprzedzeń, stronniczości, zazdrości i innych negatywnych emocji, nie jest w stanie zrozumieć innego punktu widzenia, niezależnie od tego, jak prawdziwy i uzasadniony ten punkt widzenia jest. Na dodatek, jeśli osoba zaczyna bronić własnego stanowiska, kłócić się i walczyć o to, staje się coraz bardziej uparty na swojej pozycji. Aż przychodzi taki moment, gdy nie jest w stanie zgadzić się z innym punktem widzenia, nawet jeśli wyraźnie widać i jest udowodnione bez wątpienia, że jest w błędzie. To jest etap, kiedy można powiedzieć, że serce osoby jest zamknięte.

Kiedy Bóg mówi nam w Al-Anfaal 8:24, że: "Bóg staje między człowiekiem a jego sercem", oznacza to, że prawa Boga pozbawiają osobę, która stała się niewolnikiem własnych pragnień, zdolności do panowania nad swoimi żądzami, namiętnościami i pokusami, a także skłonności robienia właściwych rzeczy.

Tak więc, nasza postawa, myśli i nastawienie podążają za prawem Boga i podlegają konsekwencją przewidzianym przez prawo Boga. To jest właśnie to, co oznacza, kiedy mówi się, że to Bóg odwraca serca wokół i kontroluje serca (Quloob) ludzi. Abd Allaha ibn Amr Ibn al-'Aaŝ poinformował, że usłyszał jak Wysłannik Boga (salla Allahu alejhi wa sallam) powiedział:

 

„Serca (Quloob) synów Adama są między palcami Miłosiernego, a On zamienia je w jakikolwiek sposób chce. Potem powiedział: O Allaha, który kontrolujesz serca (Quloob), kieruj naszymi sercami (Quloob), abyśmy byli Tobie posłuszeni”. [przekazane przez Muslim]

Zapamiętaj i używaj tej pięknej dua z Koranu w codziennym życiu:

 Rabbanaa laa tuzigh quluubanaa ba’da ‘iz hadaytanaa ła hab lanaa milladunka rahmah; ‘innaka ‘Antal- Wahhaab.

Panie nasz!
Nie pozwól zboczyć naszym sercom
po tym, jak poprowadziłeś nas drogą prostą!
i obdarz nas Swoim miłosierdziem!
Zaprawdę, Ty jesteś Dawcą! [Quran, 3:8]

Amin